Opiekun domowy jako terapeuta - radzą fizjoterapeuta i psycholog
Wpisany przez S.Z.   
sobota, 28 marca 2020 14:40

Opiekun domowy jako terapeuta – czyli jakie zajęcia usprawniające dla seniora sprawdzą się podczas społecznej izolacji - PORADNIK

Terapia zajęciowa jest powszechnie stosowaną metodą usprawniania osób z różnymi dysfunkcjami, niepełnosprawnościami, w tym - oczywiście - osób starszych. Jej głównym założeniem jest zapewnienie poczucia satysfakcji, spełnienia, dobrostanu poprzez uczestnictwo w różnego rodzaju zajęciach. Tymi „zajęciami” mogą być zwykłe czynności dnia codziennego: dbanie o higienę osobistą, samodzielne ubranie się, dbanie o porządek w pokoju. Ważne jest, aby aktywizacja podopiecznych odbywała się systematycznie, bez dłuższej przerwy, gdyż choroby neurodegeneracyjne są chorobami postępującymi. Dlatego podczas pozostawania w domu trzeba kontynuować zajęcia ruchowe, ćwiczenia poprawiające pamięć, łagodzące napięcia – mówi Aneta Ejsmont-Jakubczyk, fizjoterapeutka z Domu opieki OSTOYA Grupy ORPEA.

 

Od czego zacząć...

Terapia zajęciowa obejmuje wiele metod pracy, z których w warunkach domowych sprawdzi się np. arteterapia (terapia sztuką) oraz ergoterapia, czyli terapia przez pracę, różnego rodzaju działania praktyczne. Pamiętajmy, że rozmowa z seniorem jest jedną z najważniejszych, pierwotnych form aktywizacji i tym samym terapii, ponieważ wspiera partycypację społeczną (teraz ograniczoną do mieszkania/domu), buduje poczucie przynależności, wykorzystuje i pobudza procesy poznawcze do prowadzenia logicznie poprawnej, złożonej wypowiedzi. Dzięki rozmowie możemy w łatwy sposób ocenić kontakt słowno- logiczny podopiecznego i obserwować zachodzące zmiany. Rozmowa - odpowiednio poprowadzona - jest bardzo dobrą formą socjoterapii, wystarczy że znajdą się w niej elementy wymagające użycia pamięci (np. pytanie o przeszłość, które jest treningiem pamięci). Oprócz wartości terapeutycznej, rozmowa jest też świetnym narzędziem do wypracowania relacji i więzi między podopiecznym, a opiekunem, co jest niezwykle istotne w procesie terapii.

Samodzielność

Każdego dnia osoba starsza zmaga się z własnymi słabościami, które mogą utrudniać tak proste „zadanie” jak ubranie się czy utrzymanie kubeczka z herbatą. Należy jednak pamiętać, że w przypadku osób starszych, najważniejszą potrzebą jest samodzielność w wykonywaniu czynności dnia codziennego. Dlatego opiekun powinien uczyć seniora i zachęcać go do tego, by jak najdłużej próbował wykonywać samodzielnie poranną toaletę, spożywać posiłki, robić drobne porządki. Warto też angażować podopiecznego w prace domowe, dostosowując je oczywiście do możliwości czy ograniczeń ruchowych. Może to być obieranie warzyw, zagniatanie ciasta czy wykrawanie ciasteczek. Wspólne przygotowywanie posiłków to doskonały sposób na ćwiczenie sprawności motorycznej, ale również ważny element poczucia bycia potrzebnym.

Plan na dziś

Terapeuta zajęciowy nigdy nie zakłada, ze osoba starsza jest z założenia mniej aktywna lub może zrobić mniej. Wprost przeciwnie – kieruje się zasadą równości, dostrzegając głównie możliwości, a nie ograniczenia. Przy dobrym instruowaniu, seniorzy są w stanie zrobić dużo. Dlatego opiekun domowy może śmiało poprosić seniora o przygotowanie listy zakupów, sprawdzanie przepisu na jakąś potrawę, czy pomoc w stworzeniu planu dnia, zapewniając mu w ten sposób trening pamięci. Trzeba pamiętać, że zajęcia powinny być dobierane do zainteresowań podopiecznego. Warto też skorzystać z pomocy, przyrządów codziennego użytku, które stanowią doskonałe ćwiczenia funkcji poznawczych, a przy okazji pożytecznie wypełnią czas wolny. Do ćwiczeń ogólnokondycyjnych należą m. in. puzzle, gry planszowe, ćwiczenia z liczbami, literami i wyrazami, kolorami i planszami – można je nawet przygotować wspólnie z seniorem.

PRZYKŁADY TERAPII ZAJĘCIOWEJ W DOMU

• zajęcia ruchowe – np. gimnastyka poranna
• zajęcia kulinarne: wspólne przygotowywanie i spożywanie posiłków
• zajęcia poprawiające pamięć, koncentrację, refleks oraz spostrzegawczość - gry i zabawy, zgadywanki, krzyżówki, czytanie, w tym na głos (jako ćwiczenie artykulacji), pisanie
• zajęcia plastyczne: rysowanie, malowanie, wyklejanie oraz zabawy z papierem (ugniatanie papieru, robienie kulek, wycinanek)
• zajęcia muzyczne: wspólne słuchanie muzyki i śpiewanie
• filmoterapia: oglądanie filmu/spektaklu teatralnego i rozmowa po seansie
• zajęcia łagodzące napięcia nerwowe – np. aromaterapia, czyli wprowadzenie ulubionego zapachu w przestrzeń życiową (np. przy użyciu specjalnego dyfuzora, poprzez aromatyczną kąpiel)
• zajęcia hobbystyczne: podtrzymywanie zainteresowań, rozwijanie pasji
• szycie, zwijanie kłębka wełny (jako ćwiczenie motoryki małej, precyzji, koordynacji oko-ręka)
• przesadzanie roślin domowych (jako hortiterapia – ćwiczenie wyciszające, uspokajające)
• gra w węża słownego – podaj wyraz, który zaczyna się ostatnią literą mojego wyrazu
• oglądanie zdjęć i rozmowy o przeszłości, wspominanie wydarzeń pokazanych na fotografiach

W zaciszu domowym tak naprawdę nie ma ćwiczeń złych, każda aktywność jest dobra, ważne by była wykonywana „po coś”, by służyła poprawie sprawności fizycznej i psychicznej seniora. Pamiętajmy, że każda zorganizowana aktywność dla seniorów, połączona z rozmową, poprawi nastrój podopiecznego, umocni jego wiarę we własne możliwości i wzmocni poczucie bycia potrzebnym. Wybierając formę domowej terapii stawiajmy na pierwszym miejscu potrzeby naszego bliskiego, podejmujmy aktywności które chce wykonywać, sprawmy, że czuje, że ma wpływ na to, co robi.

Poradnik dla opiekunów domowych: JAK WYKORZYSTAĆ CZAS DYSTANSOWANIA SPOŁECZNEGO - radzi psycholog z domu opieki Rezydencja Na Dyrekcyjnej Grupy ORPEA

Najbliższe tygodnie powinniśmy spędzić w domu, co może chwilami utrudnić opiekę nad osobą chorą. Obecna sytuacja jest trudna dla dwóch stron – zarówno dla opiekuna, jak i podopiecznego. Warto jednak poszukać pozytywnych stron i maksymalnie wykorzystać ten czas, na przykłąd do wzmocnienia relacji seniora i opiekuna. Jak to zrobić – radzi psycholog Maja Juśkiewicz-Duda z wrocławskiej Rezydencji Na Dyrekcyjnej Grupy ORPEA.

Sytuacja epidemiologiczna sprzyja zwolnieniu – opiekun nie musi w tym czasie załatwiać spraw w mieście czy w urzędzie. Dzieki temu może spędzić ze swoim podopiecznym więcej czasu nigdzie się nie spiesząc, poświęcając mu więcej swojej uwagi oraz być tu i teraz dostosowując się do obecnej sytuacji.

PLAN DZIAŁANIA
Na początku warto na nowo ustalić plan działania. Najlepiej zrobić to wspólnie, aby każdy czuł się równo zaangażowany. Warto poznać punkt widzenia podopiecznego, jego potrzeby czy pomysły, które w “normalnych” czasach są trudniejsze do zrealizowania? Te dodatkowe godziny można spożytkować na odnalezienie nowych pasji – np. wspólnie pomalować, upiec ciasteczka, albo w miarę możliwości włączyć seniora w wykonywanie codziennych czynności. Warto potraktować czas „dystansowania społecznego” jako pewnego rodzaju odpoczynek, zwolnienie i możliwość skupienia się na budowaniu relacji.

WSPÓLNE RYTUAŁY
Podczas czasu „pozostawania w domu” warto odnowić także wspólne rytuały np. w miarę możliwości przyrządzać i zjadać razem posiłki, co zdecydowanie wzmocni relację, oglądać zdjęcia, wykonać wspólnie poranną gimnastykę. Co istotne, w ustalonym planie dnia powinno być też miejsce na indywidualne aktywności. Opiekun może być zmęczony ciągłą obecnością podopiecznego, więc ważne jest, by mógł również zadbać o siebie. W miarę możliwości warto poprosić kogoś o wsparcie, choćby na godzinę dziennie, oczywiście po wcześniejszym upewnieniu się, że jest to osoba bez ryzyka przenoszenia wirusa. Wypoczętemu opiekunowi łatwiej sprostać wymaganiom dnia codziennego i dostosować się do swojego podopiecznego. Warto, aby opiekun był także świadomy, że jest to trudny czas i nie wymagał od siebie w tym momencie zbyt wiele.

TRUDNE EMOCJE
W obecnym czasie najprawdopodobniej u wielu osób pojawią się trudne emocje i jest to całkowicie naturalne. Nie można ich tłumić, ponieważ ciągłe napięcie może odsunąć nas od innych osób. W tej wspólnej przestrzeni trzeba stworzyć sobie miejsce na wyrażanie emocji i śmiało komunikować swoje obawy i pragnienia. Nie można przed podopiecznym całkowicie ukryć tego, co dzieje się na świecie, warto jednak mówić o tym bez paniki, filtrować dopływ informacji i wspólnie zbudować sobie poczucie bezpieczeństwa. Pamiętajmy, że seniorzy przeżyli już w swoim życiu dużo złych momentów – ich doświadczenia z tamtych czasów mogą być dla nas teraz cennym źródłem informacji i wsparcia. Wspólne przeżywanie trudnych momentów wzmacnia relację - często właśnie w kryzysie dowiadujemy się o sobie czegoś nowego.

DOBRE PRAKTYKI NA CZAS DYSTANSOWANIA SPOŁECZNEGO

* DBAJ o odporność
* WYSYPIAJ SIĘ
* DBAJ o kondycję fizyczną (spacer/trening indywidualny, z zachowaniem odległości od innych)
* ODŻYWIAJ SIĘ racjonalnie
* WIETRZ MIESZKANIE kilka razy dziennie
* ZACHOWAJ zasady higieny
* MYJ często ręce i dezynfekuj powierzchnie dotykowe
* UNIKAJ PRZEMIESZCZANIA SIĘ transportem publicznym
* ZREZYGNUJ na czas zagrożenia ze spotkań w gronie rodziny, przyjaciół, znajomych
* OGRANICZ DO MINIMUM wychodzenie z domu poza godzinami pracy
* MONITORUJ TEMPERATURĘ ciała minimum 2 razy dziennie
* W przypadku wystąpienia gorączki, kaszlu lub duszności niezwłocznie POWIADOM właściwą dla Twojego regionu stację sanitarno-epidemiologiczną.

OGÓLNOPOLSKA INFOLINIA NFZ: 800 190 590

/źródło - /

Poprawiony: sobota, 28 marca 2020 15:09